Po co nam archeologia

Zacznijmy jednak: co to jest archeologia?

Archeologia daje nam możliwość poznania dawnych ludzi poprzez badanie rzeczy, które po sobie pozostawili. Badanie tych rzeczy, czyli zabytków, pomaga nam uzyskać pewien wgląd w to, jak wyglądało życie ludzi, po których nie pozostały żadne dokumenty pisane. Mogą to być zarówno plemiona z odległej epoki kamienia, niepiśmienni chłopi ze średniowiecza lub walczący o swoje prawa Indianie z Ameryki.

To po co nam archeologia?

Archeologia zaspokaja ludzką ciekawość, dając odpowiedzi na pytania czym są rzeczy, które znajdują w naszym otoczeniu. Czym są i jak stare są te ruiny w mieście, co to za dziwne kopce w lesie lub skąd się biorą garnki w ziemi (nad czym zastanawiał się już Władysław Jagiełło).

Archeologia spełnia również społeczną potrzebę budowania przynależności. W trakcie badań odkrywamy jak długo nasi przodkowie mieszkali nad Odrą czy Regą, a także poznajemy historię najnowszą śledząc ślady zbrodni wojennych czy obozów pracy.

Jednak archeologia to nie tylko nauka o przeszłości. Archeologia ma również wpływ na współczesność i przyszłość. Badania archeologiczne wykorzystywane są na przykład:

w budowaniu lokalnej oferty turystycznej, takiej jak muzea czy skanseny. Przykładem tu może być rekonstrukcja grodu w Biskupinie czy Centrum Słowian i Wikingów w Wolinie;
w zrozumieniu jakie nasz gatunek ma możliwości adaptacyjne do zmian klimatycznych. Prowadzimy przecież badania od dalekiej północy po tropikalne południe i obserwujemy liczne mniejsze lub większe zmiany klimatu;
w poznaniu jak zmieniał się nasz tryb życia. Przez ponad 100.000 lat nasi przodkowie żyli jako polujący i zbierający jedzenie koczownicy, 12.000 lat temu zamieszkali oni w osadach, uprawiając rośliny i hodując zwierzęta, a teraz wraz z rozwojem technologii osiedliśmy w biurach i samochodach ograniczając nasz ruch do minimum;
w odkryciu jakie zmiany nastąpiły w naszej diecie. Badania archeologiczne pozwalają analizować jak zmieniały się nasze posiłki, co jedliśmy oraz jaki wpływ mamy na środowisko naturalne;
w walce z ksenofobią i rasizmem. Poprzez odkrycia zaginionych kultur na innych kontynentach dowiadujemy się, że nie tylko w Europie rozwijała się cywilizacja, rozwinięte społeczności istniały również w Afryce, Ameryce czy Azji przed przybyciem kolonizatorów;
w dochodzeniu sprawiedliwości rdzennych mieszkańców Australii czy Ameryki. Aborygeni i Indianie w sądach powołują się na wyniki badań archeologicznych, które potwierdzają ich roszczenia do ziem, które zamieszkiwali przez setki lat.

Poznanie tego, jaką korzyść mogą nam dać badania archeologiczne, pozwala na zrozumienie potrzeby prowadzenia takich prac. Zrozumienie prowadzi natomiast do docenienia dziedzictwa archeologicznego i potrzeby jego ochrony. Jest to bowiem zasób nieodnawialny, który raz zniszczony nie może być odzyskany. Mamy zatem prosty ciąg: poznanie, zrozumienie, docenienie i potrzebę ochrony. Dlatego też, na całym świecie, w różnych kulturach, istnieją instytucje archeologiczne badające i chroniące zabytki archeologiczne.

Aby zrozumieć kim jesteśmy, musimy poznać, kim byli nasi przodkowie, i dlatego archeologia jest jednym z narzędzi służących również do poznania współczesności i przyszłości.

Po co nam archeologia?

Powodów dla istnienia archeologii jest tak dużo, że trudno je streścić w jednym zdaniu. Dlatego przygotowałem krótki tekst z ciekawymi przykładami.

Zacznijmy jednak: co to jest archeologia?

To po co nam archeologia?